Kalender Şah İsyanı, Osmanlı Devleti’nin Yavuz Sultan Selim döneminde, 1527 yılında Anadolu’da meydana gelen bir ayaklanmadır. Bu isyanın temel nedenleri şunlardır:
- Sosyal ve Ekonomik Sıkıntılar: Anadolu’nun kırsal kesimlerinde yaşayan halk, özellikle tımar sistemindeki bozulmalar ve yüksek vergiler nedeniyle zor durumdaydı. Topraklarının ellerinden alınması, vergilerin artması ve ekonomik sıkıntılar, köylüleri zor durumda bırakmıştı.
- Dini ve Mezhepsel Gerilimler: Kalender Şah, Alevi-Bektaşi tarikatlarına yakın bir isimdi. O dönemde Safevi Devleti’nin etkisiyle Alevi-Sünni mezhepleri arasında ciddi gerilimler yaşanıyordu. Alevi kökenli Türkmenler, Osmanlı’nın Sünni İslam anlayışına dayalı merkezî politikasına karşı rahatsızlık duyuyorlardı.
- Merkezi Otoriteye Tepki: Osmanlı Devleti’nin merkezi otoritesini güçlendirme politikaları, yerel beylerin ve halkın bir kısmında memnuniyetsizlik yarattı. Özellikle Türkmenler, bu merkezileşme politikalarına karşıydı. Kalender Şah, bu hoşnutsuz kitleleri etrafında toplamayı başardı.
Kalender Şah, isyanı başlatırken hem sosyal adaletsizliklere hem de mezhepsel baskılara karşı bir mücadele verdiğini savunuyordu. Ancak Osmanlı kuvvetleri isyanı kısa sürede bastırdı, Kalender Şah yakalanarak idam edildi.