Kuzey Işıkları (Aurora Borealis), dünyanın kuzey kutup bölgelerinde görülen doğal ve büyüleyici bir ışık gösterisidir. Güney kutbunda görülen benzeri ise Güney Işıkları (Aurora Australis) olarak adlandırılır.

🌌 Kuzey Işıkları Nasıl Oluşur?

Kısaca anlatmak gerekirse:

1. Güneş, sürekli olarak enerji ve parçacıklar yayar (bu akıma güneş rüzgarı denir).

2. Bu parçacıklar (özellikle elektronlar ve protonlar), Dünya’nın manyetik alanı ile karşılaştığında kutup bölgelerine doğru yönlendirilir.

3. Atmosferin üst katmanlarında bulunan oksijen ve azot atomlarıyla çarpışırlar.

4. Bu çarpışma sonucu enerji açığa çıkar ve bu da gözle görülebilen ışıklar olarak yayılır.

🌈 Hangi Renklerde Görülürler?

• Yeşil: En yaygın renktir; oksijenle düşük yükseklikte çarpışmalardan oluşur.

• Kırmızı: Daha nadirdir; oksijenle yüksek irtifada çarpışmalarda görülür.

• Mor, Mavi: Azot atomlarıyla olan etkileşim sonucu oluşur.

📍 En Çok Nerelerde Görülür?

• Norveç, İsveç, Finlandiya, İzlanda, Kanada, Alaska ve Rusya’nın kuzeyi gibi kutup kuşağı yakınlarında daha sık görülür.

• Bu bölgelerde Aurora ovali denilen bir halka boyunca gözlemlenebilir.

🔭 Kuzey Işıklarını Görmek İçin En Uygun Zaman?

• Genellikle Eylül – Mart ayları arasında, gece saatlerinde ve hava açıkken.

• Yeni ay zamanları ve ışık kirliliğinden uzak yerler en idealdir.

Telefondaki görüntüyü televizyona aktarmanın birkaç farklı yolu vardır. Hangi yöntemin uygun olduğunu belirlemek için telefonunun işletim sistemi (Android mi iPhone mu) ve televizyonunun özellikleri (akıllı TV mi, HDMI girişi var mı vs.) önemlidir. Aşağıda en yaygın yöntemleri sıralıyorum:

📱 Kablosuz Yöntemler

1. Smart TV’ye Kablosuz Yansıtma (Screen Mirroring / Cast)

• Android Telefon:

  • Telefonun “Ekran Yansıtma”, “Smart View”, “Kablosuz Ekran”, “Cast” ya da “Miracast” özelliğini aç.

  • Aynı Wi-Fi ağına bağlı olduğundan emin ol.

  • Televizyonun menüsünden Screen Mirroring’i etkinleştir.

  • Telefon, TV’yi bulduğunda bağlan seçeneğini tıkla.

• iPhone:

  • TV’n AirPlay destekliyorsa:

    • Ekranın sağ üstünden aşağı kaydır → “Ekran Yansıtma” → TV’ni seç.

  • TV AirPlay desteklemiyorsa Apple TV ya da AirPlay destekli bir cihaz gerekir.

2. Google Chromecast ile

• Telefonuna Google Home uygulamasını indir.

• Chromecast cihazını TV’ye tak.

• Aynı Wi-Fi ağına bağlan.

• Google Home uygulamasından cihazı bul → “Yayınla” → ekranı paylaş.

🔌 Kablolu Yöntemler

1. HDMI Dönüştürücü ile

• Android için: USB-C → HDMI adaptörü kullan.

• iPhone için: Lightning → HDMI adaptörü (Apple AV adaptörü önerilir).

• Adaptörü telefona ve HDMI kablosu ile TV’ye bağla.

• TV’nin HDMI girişini seç.

💡 Ekstra Bilgiler:

• Netflix, YouTube gibi uygulamalarda yerleşik Cast (Yayınla) simgesi varsa, oradan da doğrudan TV’ye gönderebilirsin.

• Eski televizyonlarda HDMI yoksa, RCA kablolu dönüştürücüler de kullanılabilir ama görüntü kalitesi düşük olur.

Mole yemeği, özellikle Meksika mutfağının en ikonik ve lezzetli yemeklerinden biridir. “Mole” kelimesi Nahuatl dilinde “sos” anlamına gelir. En bilinen türü Mole Poblanodur ve çikolata ile acı biberin şaşırtıcı uyumunu içerir. İşte evde kolayca hazırlayabileceğiniz bir Mole soslu tavuk yemeği tarifi:

🌶️ Mole Soslu Tavuk Tarifi (Mole Poblano)

📝 Malzemeler:

Tavuk için:

• 1 adet bütün tavuk ya da 6 parça tavuk budu/göğsü

• 1 defne yaprağı

• Tuz

Mole sos için:

• 3 yemek kaşığı sıvı yağ

• 1 adet kuru soğan

• 3 diş sarımsak

• 2 adet kurutulmuş Ancho biber (bulamazsan: közlenmiş kırmızı biber + az pul biber)

• 1 adet domates (rendelenmiş)

• 2 dilim bayat ekmek (kavrulmuş olabilir)

• 1 yemek kaşığı yer fıstığı veya badem

• 1 yemek kaşığı susam

• 1 tatlı kaşığı kakao (veya 10–15 gr bitter çikolata)

• 1 çay kaşığı tarçın

• 1 çay kaşığı kimyon

• 1 çay kaşığı karabiber

• 1 tatlı kaşığı şeker

• 2 su bardağı tavuk suyu

👨‍🍳 Yapılışı:

1. Tavuğu haşlayın: Tavuk parçalarını tencereye alın, üzerini geçecek kadar su ekleyin. Tuz ve defne yaprağı koyup haşlayın. Haşlandıktan sonra tavukları kenara alın, suyunu saklayın.

2. Sos için hazırlık: Bir tavada sıvı yağı ısıtın. Doğranmış soğan ve sarımsağı soteleyin. Ardından doğranmış biberleri, fıstığı, susamı, ekmek parçalarını ve domatesi ekleyin. Birkaç dakika kavurun.

3. Baharatları ekleyin: Tarçın, kimyon, karabiber ve şekeri ekleyin. En son kakao veya bitter çikolatayı ilave edin. Birkaç dakika daha karıştırarak pişirin.

4. Sosu püre yapın: Bu karışımı blender’a alın. Üzerine tavuk suyundan 1-2 bardak ekleyin. Pürüzsüz bir kıvam alana kadar çekin.

5. Sosu pişirin: Elde ettiğiniz sosu tekrar tencereye alın. Kaynamaya başlayınca haşlanmış tavukları içine ekleyin. 10-15 dakika kısık ateşte birlikte pişirin.

🍽️ Servis Önerisi:

• Yanında pirinç pilavı veya mısır ekmeği (tortilla) ile servis edilir.

• Üzerine susam serpebilirsiniz.

• Yanında avokado dilimleri ve kırmızı soğan turşusu da güzel gider.

Semerkand (bugünkü Özbekistan sınırları içinde yer alır), tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapmış, İpek Yolu üzerinde bulunan önemli bir kültür ve ticaret merkezidir. “Semerkand neyi meşhur?” sorusunun cevabı birkaç başlıkta özetlenebilir:

🕌 Tarihi ve Kültürel Mirasıyla Meşhur

• Registan Meydanı: Semerkand’ın simgesi. Üç büyük medrese ile çevrili bu meydan, İslam mimarisinin şaheserlerinden.

• Bibi Hanım Camii: Timur’un eşi adına yaptırdığı devasa cami.

• Şah-ı Zinde Türbesi: İslam’ın önemli figürlerinden sayılan kişilerin türbelerinin bulunduğu kutsal alan.

• Uluğ Bey Medresesi: Astronom Uluğ Bey’in kurduğu medrese, bilim ve eğitim açısından büyük öneme sahiptir.

📚 Bilim ve Astronomiyle Meşhur

• Uluğ Bey Rasathanesi: Timur’un torunu olan Uluğ Bey’in kurduğu ve o dönemde dünyanın en ileri düzeyde gözlemlerinin yapıldığı yer.

• Astronomi, matematik ve felsefe alanında çalışmalar bu şehirde zirveye ulaşmıştır.

🧕 İslami İlimler ve Tasavvufla Meşhur

• Nakşibendilik Tarikatı: Bu tarikatın kurucusu olan Bahaeddin Nakşibend, Semerkand’a yakın Buhara’da yaşamış, etkisi Semerkand’a da yayılmıştır.

• Şehir, tasavvuf ve İslami eğitim alanında asırlardır merkez kabul edilir.

🍚 Yerel Lezzetlerle Meşhur

• Pilav (Osh/Palov): Özbek mutfağının en meşhur yemeği burada da bolca tüketilir.

• Samsa: Etli hamur işi, taş fırında pişirilir.

• Non (özbek ekmeği): Taş fırınlarda pişen yuvarlak ekmekler.

• Kurut: Kurutulmuş yoğurt topları.

🧶 El Sanatları ve Halıcılıkla Meşhur

• El dokuması ipek kumaşlar, halılar ve seramikler, Semerkand’ın yüzyıllardır süregelen geleneksel zanaatlarından.

Aktif sensörler, kendi enerji kaynağını kullanarak çevreye sinyal gönderen ve bu sinyalin yansımasını, değişimini ya da geri dönüşünü algılayarak çalışan sensörlerdir. Yani, çevresinden veri almak için dışarıya bir enerji (genellikle elektromanyetik dalga) gönderirler.

✅ Aktif Sensörlerin Özellikleri:

• Kendi enerjilerini yayarlar (ışık, radyo dalgası, ses vb.).

• Gece veya kötü hava koşullarında da çalışabilirler.

• Daha uzak mesafelerden veri toplayabilirler.

• Genellikle daha pahalı ve karmaşıktırlar.

🔍 Örnek Aktif Sensörler:

🆚 Pasif Sensörler ile Farkı:

Yaşlılarda ayak şişmesi (ödem) genellikle dolaşım bozukluğu, kalp yetmezliği, böbrek hastalıkları, uzun süre ayakta kalma veya hareketsizlik gibi nedenlerle ortaya çıkar. Şişliği azaltmak ve rahatlatmak için şu yöntemler işe yarayabilir:

🦶 Evde Uygulanabilecek Yöntemler
Bacakları Yükseltmek

Günde birkaç kez, ayakları kalp seviyesinden yukarıda tutmak (yastıkla destekleyerek).

Özellikle uyurken ayakların altına yastık koymak.

Hafif Egzersizler / Yürüyüş

Dolaşımı artırmak için kısa yürüyüşler, parmak ucuna kalkma, ayak bileğini döndürme gibi egzersizler.

Tuz Tüketimini Azaltmak

Aşırı tuz, vücutta su tutulumuna neden olur. Düşük sodyumlu diyet önerilir.

Bol Su İçmek

Vücutta sıvı dengesini sağlamak için günlük en az 1.5-2 litre su tüketmek (böbrek hastalığı yoksa).

Masaj ve Soğuk Kompres

Ayaklara nazik masaj yapmak.

10-15 dakikalık soğuk kompres uygulamak (buz direkt cilde değmeden).

Destek Çorapları

Varis çorabı gibi kompresyon çorapları kan dolaşımını destekler.

⚠️ Tıbbi Değerlendirme Gerektiren Durumlar
Aşağıdaki durumlar varsa mutlaka doktora başvurulmalıdır:

Şişlik sadece bir ayakta varsa

Ağrı, kızarıklık, sıcaklık hissi varsa

Nefes darlığı veya göğüs ağrısı eşlik ediyorsa

Şişlik çok ani ve hızlı oluştuysa

Kalp, böbrek, karaciğer hastalığı öyküsü varsa

İsa Mesih (İngilizce: Jesus Christ, Rumence: Isus Hristos), Hristiyanlık dininin merkezindeki en önemli figürdür. Hristiyanlara göre İsa:

1. Tanrı’nın Oğlu ve Mesih’tir

Hristiyan inancına göre İsa, Tanrı’nın biricik oğludur ve dünyayı kurtarmak için Tanrı tarafından gönderilmiştir. “Mesih” kelimesi, “kutsal yağla meshedilmiş kişi” anlamına gelir ve Yahudi kutsal metinlerinde gelecekte gelecek kurtarıcıyı ifade eder. Hristiyanlar İsa’nın bu Mesih olduğunu kabul eder.

2. Doğumu ve Mucizeleri

• Bakire Meryem’den kutsal bir mucizeyle doğduğuna inanılır (Meryem Ana, Hristiyanlıkta da çok önemlidir).

• Yaşamı boyunca körleri iyileştirmek, ölüleri diriltmek, suyu şaraba çevirmek gibi birçok mucize gerçekleştirdiğine inanılır.

3. Ölümü ve Dirilişi

• Roma İmparatorluğu döneminde Yahudi din liderleri tarafından suçlu bulunarak çarmıha gerilmiştir.

• Hristiyan inancına göre bu ölüm, insanların günahları için bir kefaret olmuştur.

• Ölümünden 3 gün sonra dirilmiş ve bu olay, Hristiyanlık inancının temel taşıdır.

4. Tanrı’nın Enkarnasyonu

Hristiyanlar İsa’nın hem tam insan hem de tam Tanrı olduğuna inanır. Tanrı’nın insan biçimine bürünüp dünyaya gelişi olarak kabul edilir (enkarnasyon).

Diğer Dinlerdeki Yeri:

• İslam’da: İsa (İsa Peygamber), önemli bir peygamberdir. Meryem’den mucizevi olarak doğmuştur, mucizeler göstermiştir. Ancak Tanrı’nın oğlu olmadığına ve çarmıhta ölmediğine inanılır. Onun yerine başka biri çarmıha gerilmiştir.

• Yahudilikte: İsa, Mesih olarak kabul edilmez. Yahudiler hâlâ Mesih’in geleceğini bekler.

KOAH (Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı), ömür boyu süren kronik bir hastalıktır. Yani tamamen iyileşmez ama doğru tedavi ve yaşam tarzı değişiklikleriyle kontrol altına alınabilir. “Kaç yıl yaşanır?” sorusunun cevabı ise kişiye göre değişir. Etkileyen faktörler şunlardır:

1. Hastalığın Evresi:

• Evre 1 (Hafif): Yaşam süresi çok az etkilenir.

• Evre 4 (Çok Ağır): Yaşam süresi belirgin şekilde kısalabilir.

2. Sigara Kullanımı:

• Sigara içmeye devam edenlerde hastalık hızlı ilerler ve yaşam süresi kısalır.

• Bırakanlarda ilerleme yavaşlar.

3. Tedaviye Uyumluluk:

• İlaçlar, oksijen tedavisi, solunum egzersizleri düzenli uygulanırsa daha uzun ve kaliteli bir yaşam mümkündür.

4. Yaşam Tarzı:

• Düzenli egzersiz

• Sağlıklı beslenme

• Aşılar (grip, zatürre gibi)

Ortalama Beklenen Yaşam Süresi

Bu konuda genel bir ortalama vermek zordur ama:

• KOAH’lı bir kişi, erken evrede tanı alır, sigarayı bırakır, tedaviye uyarsa 10-20 yıl hatta daha fazla kaliteli bir yaşam sürebilir.

• Ancak ileri evrede, tedavi görmeyen veya sigaraya devam eden kişilerde yaşam süresi 5 yılın altına düşebilir.

Hendek Olayı, Osmanlı tarihinde 17. yüzyılda, özellikle 1648-1651 yılları arasında yaşanan önemli bir isyan ve siyasi krizdir. Bu olay, Osmanlı İmparatorluğu’nun iç karışıklıklarının, güç mücadelelerinin ve sosyal huzursuzlukların sembolü olarak kabul edilir.

Hendek Olayı’nın temel noktaları:

• Nerede oldu? İstanbul’da, özellikle Saray çevresinde ve Boğaziçi bölgesinde hendekler kazılarak savunma amaçlı bir isyan başlatıldı. Bu hendekler, isyancılar tarafından saraya ve yönetime karşı bir barikat olarak kullanıldı. Bu yüzden “Hendek Olayı” denildi.

• Kimler katıldı? Genellikle Yeniçeriler ve şehir halkı içindeki bazı gruplar tarafından desteklendi. O dönemde İstanbul’da artan ekonomik sıkıntılar, padişahın ve devlet yöneticilerinin yönetim tarzına karşı tepkiler birleşince büyük bir huzursuzluk patlak verdi.

• Neden çıktı? Ekonomik sıkıntılar, ağır vergiler, yöneticilerin adaletsizliği ve Yeniçeri Ocağı’ndaki huzursuzluklar isyanın temel sebeplerindendir. Ayrıca padişah IV. Mehmed’in yönetiminde bazı reformların ve politikaların uygulanması esnasında çıkan anlaşmazlıklar da etkili oldu.

• Sonuçları ne oldu? Hendek Olayı, Osmanlı’da saray ve Yeniçeri arasındaki gerginliği artırdı. Bu olay sonrasında bazı sert önlemler alındı, isyan bastırıldı ama devlet içindeki yapısal sorunlar devam etti. İmparatorlukta merkezi otoritenin zayıfladığı ve devlet içinde daha çok güç mücadelesi yaşandığı bir dönem olarak kayıtlara geçti.

Kısaca, Hendek Olayı Osmanlı iç siyasetinde ve özellikle İstanbul’da halk ile saray arasındaki gerilimlerin bir patlamasıdır.