Yer yön belirteci ek alır mı? 1

Yer yön belirteci ek alır mı?

Evet, yer-yön belirteçleri ek alabilir. Ancak hangi ekleri alabilecekleri kullanıldıkları cümle içindeki işlevlerine bağlıdır. İşlevlerine göre farklı ekler alarak cümledeki anlam ve görevlerini yerine getirirler. İşte birkaç örnek:

1. Hal Ekleri Alabilirler

  • Yer-yön belirteçleri genellikle yön bildiren kelimelerdir (ileri, geri, yukarı, aşağı, içeri, dışarı, öte, beri vb.). Bu tür kelimeler -e, -i, -de, -den gibi hal eklerini alabilir:
    • “İleriye gitmeliyiz.” (-e yönelme hali)
    • “Aşağıdan bir ses geliyor.” (-den çıkma hali)
    • “Dışarıda bekliyorum.” (-de bulunma hali)

2. İyelik Ekleri Alabilirler

  • “Öte”, “beri” gibi yer-yön belirteçleri iyelik ekleriyle kullanılabilir:
    • “Ötesine bakmamız gerekiyor.”
    • “Berisinden kimse gelmedi.”

3. Çoğul Ekleri Alabilirler

  • Bazı durumlarda çoğul ekleriyle kullanılabilirler:
    • “İleriler çok kalabalık.”
    • “Aşağılar daha serin.”

4. Ek-Fiil Alabilirler

  • Yer-yön belirteçleri ek-fiil alarak yüklem görevinde kullanılabilir:
    • “İleriydi ama şimdi geri geldi.”
    • “Dışarıymış dediler.”

Not:

Bazı yer-yön belirteçleri ek aldıklarında cümlede tamlayan, tamlanan ya da yüklem gibi farklı görevlerde bulunabilir. Ancak ek aldıklarında genellikle yer-yön anlamından uzaklaşıp adlaşma eğilimi gösterebilirler.