Toplumsal cinsiyet, bireylerin toplum içinde cinsiyetleri doğrultusunda yüklenen roller, davranışlar, normlar ve beklentiler bütünüdür. Bu kavram, biyolojik cinsiyetten (kadın ve erkek olarak belirlenen doğuştan gelen fiziksel özellikler) farklı olarak, kültürel ve sosyal bir olgudur.

Temel Özellikleri:

1. Sosyal ve Kültürel Boyut: Toplumsal cinsiyet, toplumun tarihsel, kültürel ve ekonomik yapılarıyla şekillenir. Örneğin, “kadınlar ev işleri yapar”, “erkekler çalışır” gibi roller, toplumsal cinsiyetin dayatmalarıdır.
2. Öğrenilen Davranışlar: Bireyler doğumdan itibaren cinsiyetlerine göre farklı şekilde sosyalize edilirler. Oyuncaklar, kıyafetler, meslekler ve hobiler gibi birçok alanda farklı beklentilerle karşılaşırlar.
3. Değişkenlik: Farklı toplumlar ve zaman dilimleri, toplumsal cinsiyet rollerini farklı şekillerde tanımlar. Örneğin, bir toplumda “kadınsı” olarak kabul edilen bir davranış, başka bir toplumda “normal” olabilir.
4. Eşitlik ve Adalet Perspektifi: Toplumsal cinsiyet kavramı, kadınların, erkeklerin ve diğer cinsiyet kimliklerinin karşılaştığı eşitsizlikleri ele almayı amaçlar.

Toplumsal Cinsiyet ve Biyolojik Cinsiyet Arasındaki Fark

• Biyolojik Cinsiyet: Genetik ve fiziksel özelliklere dayanır (örneğin, kadın, erkek, interseks).
• Toplumsal Cinsiyet: Bu biyolojik farklılıkların toplum tarafından yorumlanması ve bireylere roller biçmesiyle ilgilidir.

Bu kavram, genellikle kadın-erkek eşitliğini teşvik etmek, cinsiyet ayrımcılığına karşı durmak ve bireylerin kendi kimliklerini özgürce ifade edebilmesini savunmak için sosyal bilimler, siyaset ve aktivizmde sıkça kullanılır.