Özel eğitim, bireylerin gelişimsel ya da öğrenme özelliklerine uygun şekilde tasarlanmış, bireyselleştirilmiş bir eğitim sürecidir. Özel eğitimin başlıca özellikleri şunlardır:
1. Bireyselleştirilmiş Eğitim
- Her bireyin farklı ihtiyaçları ve öğrenme hızına göre planlanır.
- Eğitim planları, bireyin güçlü yönlerini desteklerken zayıf yönlerini geliştirmeyi hedefler.
2. Kapsayıcı ve Esnek Programlar
- Müfredat, standart eğitimden farklılaştırılarak bireyin seviyesine uygun hale getirilir.
- Öğrencinin ilerlemesine göre programlar yeniden şekillendirilebilir.
3. Uzman Desteği
- Eğitim sürecinde özel eğitim öğretmenleri, psikologlar, terapistler ve rehberlik uzmanları gibi profesyoneller yer alır.
- Ekip çalışması, bireyin maksimum potansiyeline ulaşması için önemlidir.
4. Farklı Eğitim Teknikleri ve Materyalleri
- Görsel, işitsel, dokunsal ve hareket temelli yöntemler kullanılır.
- Özel olarak tasarlanmış eğitim materyalleri ve teknolojilerden faydalanılır.
5. Etkileşim ve İşbirliği
- Aile, öğretmen ve uzmanlar arasında sürekli iletişim ve işbirliği sağlanır.
- Bireyin sosyal, duygusal ve akademik gelişimi ortak hedef olarak belirlenir.
6. Sürekli Değerlendirme
- Öğrencinin gelişimi düzenli olarak izlenir ve değerlendirilmeler sonucunda eğitim süreci güncellenir.
- Ölçme ve değerlendirme, bireyin kapasitesine göre yapılır.
7. Özgüven ve Bağımsızlık Kazandırma
- Amaç, bireyin bağımsız yaşama becerilerini geliştirmesi ve topluma uyum sağlamasıdır.
- Kendi kendine yetebilme yetisini artırmak öncelikli hedeflerdendir.
8. Engellerin Üstesinden Gelme
- Fiziksel, zihinsel, sosyal ya da duygusal engelleri olan bireylerin bu engelleri aşmasına yardımcı olur.
- Özgün beceriler kazandırılarak bireyin potansiyelini en üst düzeye çıkarması sağlanır.
9. Hukuki ve Etik Temeller
- Özel eğitim, bireylerin eğitim hakkını güvence altına alan yasal düzenlemelere dayanır.
- Her bireyin eşit eğitim fırsatlarına erişimi sağlanır.
Bu özellikler, özel eğitimin amacına ulaşmasında kritik bir rol oynar ve bireyin ihtiyaçlarına göre şekillenir.