Korozyon, metal yüzeylerin çevresel etkilerle kimyasal veya elektrokimyasal reaksiyonlar sonucu bozunması ve tahrip olmasıdır. Genellikle oksidasyon süreciyle meydana gelir ve metalin orijinal özelliklerini kaybetmesine neden olur. Korozyon, metallerin doğal hali olan oksit veya sülfür gibi bileşiklere dönüşmesini içeren bir süreçtir.
Korozyonun Oluşma Nedenleri
- Elektrokimyasal Reaksiyonlar:
- Anod ve Katod Reaksiyonları: Metalin bir bölgesi anodik (pozitif elektrot) ve diğer bölgesi katodik (negatif elektrot) davranır. Anodik bölgede metal iyonları çözülerek metali zayıflatır.
- Elektrolit Varlığı: Su ve tuz gibi elektrolitlerin varlığı, iyonların taşınmasını sağlayarak korozyon sürecini hızlandırır.
- Kimyasal Reaksiyonlar:
- Oksidasyon: Metalin oksijenle reaksiyona girerek oksit formunu oluşturmasıdır. Demir, su ve oksijen varlığında pas (demir oksit) oluşturur.
- Asit ve Alkali Etkisi: Metaller, asidik veya bazik ortamlarda daha hızlı korozyona uğrar.
- Çevresel Faktörler:
- Nem ve Su: Yüksek nem ve suya maruz kalma, korozyon sürecini hızlandırır.
- Tuz: Deniz suyu veya tuzlu ortamlar, metal yüzeylerinde elektrokimyasal hücreler oluşturarak korozyonu artırır.
- Atmosferik Koşullar: Sıcaklık, hava kirliliği ve endüstriyel gazlar gibi atmosferik faktörler de korozyonu etkiler.
Korozyon Türleri
- Uniform Korozyon: Metal yüzeyinin homojen şekilde aşınmasıdır.
- Galvanik Korozyon: İki farklı metalin birbirine temas etmesi sonucu daha aktif metalin hızla korozyona uğramasıdır.
- Çukurlaşma (Pitting) Korozyonu: Metal yüzeyinde küçük çukurlar veya delikler oluşmasıdır.
- Araba Korozyonu: Mikro çatlaklar boyunca ilerleyen korozyondur.
- Gerilim Korozyonu: Metalin mekanik gerilim altında korozyona uğramasıdır.
- Mikrobiyolojik Korozyon: Mikroorganizmaların etkisiyle oluşan korozyondur.
Korozyondan Korunma Yöntemleri
- Kaplamalar: Boya, plastik kaplamalar veya metal kaplamalar (çinko, krom gibi) kullanarak metal yüzeyi korumak.
- Katodik Koruma: Metali daha az asil bir metal ile temas ettirerek korozyonun anodik reaksiyonunu yavaşlatmak.
- Alaşım Kullanımı: Korozyona dayanıklı alaşımlar kullanmak (örneğin paslanmaz çelik).
- Kimyasal İnhibitörler: Korozyonu engelleyen kimyasallar kullanmak.
- Tasarım Değişiklikleri: Korozyona yatkın bölgelerin tasarımını değiştirerek su ve kir birikimini engellemek.
Korozyon, metal yapılar için büyük bir problem olabilir ve ekonomik kayıplara, yapısal arızalara ve güvenlik risklerine yol açabilir. Bu nedenle, uygun korozyon önleme ve koruma yöntemlerinin kullanılması önemlidir.