Gazel, divan edebiyatında en çok kullanılan nazım şekillerinden biridir ve genellikle aşk, doğa, güzellik, ayrılık, tasavvuf, ahlaki değerler gibi duygusal ve soyut konuları işler. Gazelin temel özellikleri şunlardır:
- Aşk ve Sevgi: Çoğu gazel, sevgiliye duyulan aşkı, ona duyulan özlemi ve sevgilinin güzelliklerini dile getirir.
- Tasavvuf: Gazellerde dünyevi aşk, ilahi aşka dönüşebilir ve tasavvufi bir anlam kazanabilir.
- Hüzün ve Ayrılık: Ayrılık acısı, yalnızlık ve vuslat özlemi gibi melankolik temalar işlenir.
- Doğa ve Güzellik: Doğadaki güzellikler ve sevgilinin güzellikleri sıkça betimlenir.
- Felsefi ve Ahlaki Düşünceler: Hayatın anlamı, dünya hayatının geçiciliği, insanın erdemli bir hayat sürmesi gibi konulara da yer verilebilir.
Gazelin konusu şairin kişisel duyguları ve tercihleriyle şekillenir, dolayısıyla gazeller hem bireysel hem de evrensel temaları bir arada işleyebilir.