Fırsat maliyeti, bir seçim yaparken vazgeçilen en iyi alternatifin değeridir. Başka bir deyişle, bir kararın maliyetini sadece yapılan harcamalarla değil, vazgeçilen alternatiflerin kazanç veya faydalarıyla da ölçen bir kavramdır. Özellikle ekonomi, finans ve iş dünyasında sıkça kullanılır.
Fırsat Maliyeti Örnekleri
- Eğitim ve İş
- Üniversiteye gitmeye karar veren bir kişi, 4 yıl boyunca maaş alabileceği bir işte çalışmaktan vazgeçmiştir. Bu durumda, üniversite eğitiminin fırsat maliyeti, çalışarak kazanabileceği maaş ve deneyimdir.
- Yatırım Kararları
- Bir şirket, sermayesini yeni bir fabrika kurmak yerine mevcut ürünleri geliştirmeye yatırırsa, fabrika kurmanın getireceği uzun vadeli kazançlardan vazgeçmiş olur. Bu vazgeçiş, yatırımın fırsat maliyetidir.
- Tatil ve Birikim
- Bir kişi, yaz tatilinde yurtdışına gitmek yerine bu parayı yatırım hesabına koyup birikim yapabilir. Tatile gitmeyi seçtiğinde, bu paranın getireceği faiz veya yatırım getirisi fırsat maliyetidir.
- Zaman Kullanımı
- Akşam 2 saatini dizi izleyerek geçiren bir kişi, bu zamanı yeni bir beceri öğrenmeye veya kitap okumaya ayırabilirdi. Dizi izlemeyi seçtiği için bu alternatiflerin faydası fırsat maliyetidir.
- Arazi Kullanımı
- Bir çiftçi, arazisinde buğday ekmek yerine mısır ekmeyi tercih ederse, buğday üretiminden elde edebileceği kazanç mısırın fırsat maliyetidir.
- Kendi İşini Kurma
- Bir kişi, kendi işini kurmayı seçerse, maaşlı bir işte çalışarak elde edeceği düzenli gelirden vazgeçmiş olur. Bu düzenli gelir, kendi işini kurmanın fırsat maliyetidir.
Fırsat maliyeti, her türlü karar verme sürecinde daha bilinçli seçimler yapmayı sağlayarak kaynakların en verimli şekilde kullanılmasına yardımcı olur.