Borsada alıcı ve satıcılar, alış (bid) ve satış (ask) fiyatları olarak emir tahtasında (order book) görünür. Bu bilgiler, hisse senedi veya herhangi bir finansal enstrüman için piyasada oluşan arz ve talebi gösterir.
1. Emir Tahtası (Order Book)
Borsada alış ve satış emirleri, aracı kurumlar ve borsa sistemleri üzerinden iletilir ve aşağıdaki gibi bir ekran görüntüsü oluşur:
| Alış (Bid) – Alıcılar | Fiyat (Price) | Satış (Ask) – Satıcılar |
|---|---|---|
| 500 lot | 99,80 TL | 100,10 TL |
| 700 lot | 99,50 TL | 100,30 TL |
| 900 lot | 99,20 TL | 100,50 TL |
- Sol tarafta alış emirleri (bid) bulunur. Bu bölümde yatırımcılar, belirttikleri fiyatlardan hisse almak isterler.
- Sağ tarafta satış emirleri (ask) yer alır. Burada yatırımcılar, belirttikleri fiyatlardan hisse satmak isterler.
- En iyi alış fiyatı (en yüksek bid) ve en iyi satış fiyatı (en düşük ask) arasındaki fark spread olarak adlandırılır.
- İşlem gerçekleşmesi için bir alıcı ve bir satıcının fiyatlarının eşleşmesi gerekir.
2. Alıcı ve Satıcıların Görünürlüğü
- Bireysel yatırımcılar genellikle emir tahtasında lot miktarlarını ve fiyat seviyelerini görür.
- Büyük yatırımcılar (kurumsallar) ise emirleri bölerek girebilir veya gizli emir (hidden order) kullanarak alım-satım yapabilir.
- BIST gibi bazı borsalarda derinlik ekranı (Level 2) aboneliğiyle daha fazla fiyat kademesi görülebilir.
3. Alım-Satım İşlemi Nasıl Gerçekleşir?
- Limit emirleri: Belirlenen fiyat seviyesinde bekler.
- Piyasa emirleri: O an en iyi fiyattan hemen gerçekleşir.
- Stop emirleri: Belirli bir fiyata ulaşıldığında aktive olur.
Eğer belirli bir hisse senedinin alış fiyatı sürekli artıyorsa, güçlü bir alıcı talebi olduğu söylenebilir. Tersine, satış tarafında yoğun emir varsa, hisseye satış baskısı olduğu düşünülebilir.