“Airway” terimi, genellikle tıbbi bağlamda solunum yollarını ifade eder. Bir kişinin solunum yollarının açık ve geçirgen olması, sağlıklı solunum için hayati öneme sahiptir. Bu nedenle, airway yönetimi, solunum güvenliği sağlamak için yapılan çeşitli müdahaleleri içerir. İşte airway yönetimiyle ilgili temel bilgiler:
- Baş-Hareketli Çene-Kaldırma (Head-Tilt-Chin-Lift):
- Bilincini kaybetmiş bir kişi için uygundur.
- Kişinin başını hafifçe geriye çekip, çenesini yukarı kaldırmak suretiyle solunum yollarını açar.
- Çene-Kaldırma (Chin Lift) veya Çene-İtiş (Jaw Thrust):
- Boyun yaralanması şüphesi durumunda veya baş-hareketli çene-kaldırma müdahalesi etkili olmadığında kullanılır.
- Çene, çene kemiğini öne doğru iterek açılır.
- Solunum Yolu Cihazları:
- Yumuşak bir hava yolunu desteklemek için kullanılan cihazlar arasında orofaringeal hava yolü, nazofaringeal hava yolü ve supraglottik hava yolları bulunur.
- Endotrakeal Tüp (Endotracheal Tube) ve Entübasyon:
- Ciddi solunum güçlüğü olan veya solunumu durmuş hastalarda solunum yolu kontrolünü sağlamak için kullanılır.
- Tüp, trakeaya (hava borusu) yerleştirilir ve ventilatör veya solunum cihazı aracılığıyla hava sağlanır.
- Trakeostomi:
- Uzun süreli solunum desteği gerektiren hastalarda trakea üzerinde cerrahi bir açıklık oluşturularak solunum yolu sağlanır.
- Heimlich Manevrası:
- Bir kişinin boğulduğu durumda uygulanan acil bir müdahaledir. Kişinin karın boşluğuna basılarak hava yolu tıkanıklığının giderilmesi amaçlanır.
Airway yönetimi, genellikle eğitimli sağlık profesyonelleri tarafından uygulanmalıdır. Acil durumlarda, solunum güçlüğü veya tıkanıklık durumlarında hemen profesyonel yardım çağrılmalıdır.
Airway hangi durumlarda kullanılır?
“Airway” terimi genellikle solunum yolu yönetimi veya solunum yolu açıklığı anlamına gelir. Airway yönetimi, solunum yollarının açık ve geçirgen olmasını sağlamak amacıyla çeşitli müdahaleleri içerir. Aşağıda, airway yönetiminin hangi durumlarda kullanılabileceği ve gerekebileceği durumlar verilmiştir:
- Solunum Güçlüğü:
- Solunum yollarında tıkanıklık, ödem, yabancı cisim veya diğer nedenlerle oluşan solunum güçlüğü durumlarında airway yönetimi uygulanabilir.
- Boğulma veya Aspirasyon:
- Bir kişinin ağzına veya solunum yoluna kaçan bir nesne nedeniyle boğulma tehlikesi yaşadığında, airway yönetimi acil bir müdahaledir.
- Travma ve Yaralanmalar:
- Baş, boyun veya yüz bölgesindeki travma sonucu oluşan şişlik, kanama veya yabancı cisimler nedeniyle solunum yolu tıkanıklığı riski taşıyan durumlar.
- Bilinç Kaybı:
- Bilinç kaybı durumlarında dilin geriye doğru düşmesiyle solunum yolu tıkanabilir. Airway yönetimi, solunum yollarını açarak hava geçişini sağlamak için uygulanabilir.
- Anestezi ve Cerrahi Müdahaleler:
- Anestezi sırasında veya cerrahi müdahalelerde, solunum yolu kontrolü ve korunması amacıyla airway yönetimi önemlidir.
- Solunum Yetmezliği veya Solunum Durması:
- Solunum yetmezliği veya durması durumlarında, airway yönetimi ile solunum yolları açık tutularak ventilasyon sağlanabilir. Bu durumlar genellikle acil tıbbi müdahale gerektirir.
- Nöromüsküler Hastalıklar:
- Nöromüsküler hastalıklar, solunum kaslarının zayıflamasına neden olabilir. Bu durumlarda, airway yönetimi ile solunum yolu açıklığı sağlanarak solunum desteği sağlanabilir.
Airway yönetimi genellikle tıbbi profesyoneller tarafından yapılır ve duruma bağlı olarak farklı yöntemler kullanılabilir. Acil durumlarda hemen profesyonel yardım çağrılmalıdır.
Airway Nasıl takılır?
“Airway” (solunum yolu) takılması genellikle eğitimli sağlık profesyonelleri tarafından gerçekleştirilir. Ancak, temel bilgileri anlamak önemlidir. İşte yaygın olarak kullanılan bir solunum yolu cihazı olan orofaringeal airway’in (OPA) takılması ile ilgili genel adımlar:
Orofaringeal Airway (OPA) Takılması:
- Hazırlık:
- Ellerinizi temizleyin ve uygun kişisel koruyucu ekipmanları (eldiven, maske, gözlük) giyin.
- Hastanın bilinci değerlendirilir. Bilinci kapalı olan bir kişide orofaringeal airway kullanmak daha uygundur.
- Boyut Seçimi:
- Orofaringeal airway’in uygun boyutunu seçin. Genellikle, airway’in ucunun hastanın çene ucuna kadar uzandığından emin olun.
- Pozisyon Alma:
- Hastanın başını hafifçe geriye çekerek, solunum yollarını açın. Baş-hareketli çene-kaldırma manevrası kullanılabilir.
- Airway’in Takılması:
- Orofaringeal airway, dilin köküne yerleştirilir ve dilin geriye düşmesini önlemek için kullanılır.
- Yumuşak ucu dilin arkasında yer almalıdır ve sert kısmı dudakların önüne denk gelmelidir.
- Kontrindikasyonlar ve Dikkat Edilmesi Gereken Durumlar:
- Bilinci açık olan bir kişide kullanılmamalıdır, çünkü kişi bu durumu fark edebilir ve cihazı çıkarmaya çalışabilir.
- Baş-boyun yaralanması şüphesi durumunda dikkatli olunmalıdır.
- Airway’in Kontrolü:
- Airway, doğru yerleştirildiğinden ve hastanın solunumunu etkilemediğinden emin olun. Solunum izleme ve gerektiğinde ayarlama yapılmalıdır.
Not: Bu adımlar genel bilgi amaçlıdır ve eğitim almadan, bilgi ve deneyim olmadan uygulanmamalıdır. Solunum yolu yönetimi, genellikle eğitimli sağlık profesyonelleri tarafından gerçekleştirilmelidir. Bu nedenle, solunum yolu yönetimi konusunda eğitim almış kişilere danışılması önemlidir.