Noktalama işaretleri, yazılı iletişimde anlamı netleştirmek, cümleleri ve kelimeleri doğru bir şekilde ayırmak için kullanılır. Türkçede kullanılan temel noktalama işaretleri ve kullanımları şöyledir:
- Nokta (.):
- Cümlenin sonuna konur: “Bugün hava çok güzel.”
- Bazı kısaltmalardan sonra: “Dr. Ali Bey.”
- Virgül (,):
- Cümlede ara sözleri ayırmak için: “Ahmet, dün akşam, sinemaya gitmiş.”
- Sıralı cümleleri ayırmak için: “Annem pazara gitti, ben evde kaldım.”
- Noktalı Virgül (;):
- Virgülle ayrılmış grupları ayırmak için: “Öğretmenler; öğrenciler, veliler ve mezunlar katıldı.”
- İki Nokta (:):
- Açıklama yaparken: “Yarın şunları yapmalıyım: çamaşır yıkamak, evi temizlemek, yemek yapmak.”
- Üç Nokta (…):
- Tamamlanmamış cümlelerin sonunda: “Bazen çok düşünürüm…”
- Alıntılarda çıkarılan kısımlar için: “O, çok çalışkan bir öğrenci…”
- Soru İşareti (?):
- Soru cümlelerinin sonunda: “Nereye gidiyorsun?”
- Ünlem İşareti (!):
- Sevinç, üzüntü, şaşkınlık gibi duyguları ifade eden cümlelerin sonunda: “Ne güzel bir gün!”
- Tırnak İşareti (“):
- Başkalarından alınan sözleri belirtmek için: “Atatürk, ‘Hayatta en hakiki mürşit ilimdir,’ demiştir.”
- Parantez (()):
- Açıklama yapmak için: “Ali (kardeşim) yarın gelecek.”
- Kısa Çizgi (-):
- Satır sonuna sığmayan kelimeleri ayırmak için: “Yaz tatilinde ço- cuklar denize girdi.”
- Arasında, ile anlamında: “Türk-Alman iş birliği.”
- Uzun Çizgi (—):
- Diyaloglarda konuşan kişiyi belirtmek için:
- “Nasılsın?
- İyiyim, teşekkür ederim.”
- Diyaloglarda konuşan kişiyi belirtmek için:
- Eğik Çizgi (/):
- Alternatifleri belirtmek için: “Erkek/kız öğrenciler katılabilir.”
Bu temel kurallara dikkat ederek noktalama işaretlerini doğru kullanmak, yazılı anlatımın daha anlaşılır ve akıcı olmasını sağlar.