Atmosfer, Dünya’nın etrafını saran gaz karışımından oluşan ve canlı yaşamı destekleyen bir katmandır. Atmosferin temel özellikleri ve bileşenleri şunlardır:

1. Bileşenleri:

• Azot (N2): Atmosferin yaklaşık %78’ini oluşturur. Canlılar için doğrudan kullanılamaz ama çevrimde önemli bir rol oynar.

• Oksijen (O2): %21’lik bir paya sahiptir ve canlıların solunumu için gereklidir.

• Karbon Dioksit (CO2): Küçük bir oranda bulunur ama fotosentez için önemli bir bileşendir.

• Aragon (Ar): %0.93 civarında bulunur.

• Su Buharı (H2O): Havanın nemini sağlar, hava durumunu etkiler ve bulutların oluşmasına yardımcı olur.

• Neon (Ne), Helyum (He), Metan (CH4), Kripton (Kr): Bunlar atmosferde çok küçük oranlarda bulunur.

2. Katmanları:

Atmosferin, Dünya yüzeyinden itibaren beş ana katmanı vardır:

• Troposfer: En alt katmandır, Dünya yüzeyine en yakın olan katmandır. Havanın çoğu burada bulunur ve hava olayları (yağmur, rüzgar vb.) bu katmanda gerçekleşir. Yükseklik arttıkça sıcaklık düşer.

• Stratosfer: Troposferin üzerinde yer alır ve ozon tabakasını barındırır. Ozon tabakası, ultraviyole ışınlarını emerek canlıları korur. Sıcaklık burada, yükseklik arttıkça artar.

• Mezosfer: Stratosferin üstünde bulunur. Burada sıcaklık yeniden düşer. Meteoritler çoğunlukla bu katmanda yanar.

• Termosfer: Mezosferin üzerinde yer alır ve yüksek sıcaklıklara sahiptir. Auroralar (kutup ışıkları) bu katmanda gözlemlenir.

• Egzosfer: Atmosferin en dış katmanıdır. Bu katmanda gazlar çok seyreldikçe uzaya doğru yayılır.

3. Sıcaklık Değişimi:

• Troposferde sıcaklık yükseklikle azalır.

• Stratosferde sıcaklık yükseklikle artar.

• Mezosferde sıcaklık tekrar düşer.

• Termosferde sıcaklık yükseklikle hızla artar.

4. Basınç:

Atmosferin basıncı, deniz seviyesinde en yüksektir ve yükseklikle azalır. Bu basınç, gazların hareketini ve hava olaylarını belirler.

5. Su Döngüsü ve Hava Olayları:

• Su buharı, su döngüsünün bir parçası olarak atmosfere yükselir, yoğunlaşarak yağmur, kar veya sis olarak geri düşer.

• Bu döngü, iklimi ve hava olaylarını etkiler.

6. Hava Kirliliği ve Çevresel Etkiler:

Atmosfer, insanlar ve diğer canlılar üzerinde doğrudan etkisi olan kirleticilere (karbon dioksit, metan, vb.) maruz kalabilir. Bu kirleticiler, sera etkisi yaratabilir ve iklim değişikliğine yol açabilir.

7. Rüzgarlar ve Hava Akımları:

Atmosferdeki sıcaklık farkları, hava akımlarını ve rüzgarları yaratır. Bu akımlar, hava olaylarını etkiler ve iklimi belirler.

Atmosferin bu özellikleri, Dünya üzerindeki yaşamın sürdürülebilirliği için kritik bir rol oynar.