Favizm, genellikle G6PD (glukoz-6-fosfat dehidrojenaz) enzimi eksikliği bulunan bireylerde görülür. Bu durum genetik bir bozukluk olup, X kromozomuna bağlı olarak kalıtılır. Dolayısıyla, erkeklerde daha sık rastlanır çünkü erkeklerde sadece bir X kromozomu bulunur. Kadınlar genellikle taşıyıcıdır ve semptomlar göstermeyebilir, ancak bazı durumlarda kadınlarda da belirtiler ortaya çıkabilir.
Favizmin Risk Grubunda Olanlar:
- Orta Doğu, Akdeniz, Afrika, Güneydoğu Asya kökenliler:
- G6PD eksikliği bu bölgelerde daha yaygındır.
- Aile öyküsü olanlar:
- Genetik olduğu için ailede favizm veya G6PD eksikliği olan bireyler varsa risk artar.
- Bakla tüketen kişiler:
- Favizm genellikle bakla tüketimiyle tetiklenir. Bakla, bu bireylerde kırmızı kan hücrelerinin yıkımını hızlandırabilir.
- Bazı ilaçları kullananlar:
- G6PD eksikliği olan bireylerde bazı ilaçlar (ör. kinolinler, sülfametoksazol) ve kimyasallar (ör. naftalin) hemolitik anemiye yol açabilir.
- Stres ve enfeksiyonlara maruz kalanlar:
- Fiziksel stres, enfeksiyonlar veya aşırı oksidatif stres de favizmi tetikleyebilir.
Semptomlar:
- Ani gelişen kansızlık (hemolitik anemi),
- Halsizlik, yorgunluk,
- Sarılık (ciltte ve gözlerde sararma),
- İdrarın koyulaşması.
Favizm teşhisi için genetik testler ve kan testleri yapılabilir. Eğer bu durumdan şüpheleniyorsanız bir hematolog veya genetik uzmanına danışmanız önemlidir.